İran ve E3 Ülkeleri İstanbul’da Nükleer Masaya Oturdu: 25 Temmuz Zirvesinde Neler Konuşuldu?

İstanbul’daki zirvede, özellikle 2015 Nükleer Anlaşması'nın (JCPOA) “snapback” mekanizması başta olmak üzere İran’ın IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı) ile ilişkileri, zenginleştirilmiş uranyum stokları ve olası yeni yaptırımlar gibi başlıklar ele alındı.

Avrupa’dan Şartlı Uzatma Teklifi

E3 ülkeleri, İran’ın IAEA ile işbirliğini yeniden başlatması ve ABD ile diplomatik kanalların açılması durumunda snapback sürecinin en fazla altı ay süreyle ertelenebileceğini belirtti. Bu sürecin hedef tarihi ise 18 Ekim 2025 olarak öne çıkıyor. Avrupa tarafı, İran’ın somut ilerleme göstermemesi durumunda ise yaptırımların tam kapasiteyle yeniden devreye alınacağı mesajını verdi.

İran’dan Net Mesaj: “Tehditlere Boyun Eğmeyiz”

İran tarafı ise snapback yaptırım tehdidini kesin bir dille reddetti. İran Dışişleri Bakan Yardımcıları Mecid Taht-e Ravanchi ve Kazem Garibabadi’nin öncülük ettiği heyet, “İran’ın nükleer faaliyetleri barışçıldır ve zenginleştirme hakkından vazgeçmeyecektir” açıklamasıyla Batı’nın tekliflerine temkinli yaklaştı. İran ayrıca ABD’ye güvenin yeniden inşa edilmeden ilerlemenin mümkün olmayacağını vurguladı.

İstanbul’un Rolü Güçleniyor

Bu görüşme, Mayıs ayında İstanbul’da gerçekleşen temasların devamı niteliğinde oldu. Haziran ayında İsrail ve ABD’nin İran’a yönelik operasyonlarının ardından görüşmeler askıya alınmıştı. Temmuz ayında yeniden başlayan diyalog süreci, Türkiye’nin bu tür kritik müzakereler için diplomatik bir platform haline geldiğini bir kez daha gösterdi.

Uzmanlara Göre Son Şans

Uzmanlar, bu toplantının İran ile Batı arasında yeniden diyalog kurulması açısından “son pencere” olduğunu değerlendiriyor. Eğer taraflar önümüzdeki haftalarda somut adımlar atmazsa, BM Güvenlik Konseyi’nin 2231 sayılı kararının süresi dolacak ve İran’a yönelik tüm yaptırımlar geri dönecek.

Zirvenin ardından taraflar sessizliğini korurken, gözler şimdi Eylül ve Ekim aylarında atılacak adımlarda olacak.

Haber Merkezi